Sprzedaż z zastrzeżeniem własności rzeczy sprzedanej – wybrane elementy

Sprzedaż z zastrzeżeniem własności rzeczy sprzedanej

– wybrane elementy –

Sprzedaż z zastrzeżeniem własności to umowa, w której sprzedawca zachowuje własność sprzedanej rzeczy ruchomej do momentu pełnej zapłaty ceny przez kupującego, przenosząc własność pod warunkiem zawieszającym, co zabezpiecza interesy sprzedawcy przy płatnościach odroczonych lub ratalnych. Do czasu zapłaty kupujący ma prawo do korzystania z rzeczy, ale nie staje się jej właścicielem ani nie może nią swobodnie rozporządzać. Zastrzeżenie to ma formę pisemną, a przejście własności następuje automatycznie po zapłaceniu całej ceny. Instytucja sprzedaży z zastrzeżeniem własności rzeczy sprzedanej została uregulowana w art. 589 i nast. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. – Kodeks cywilny [„KC”].

Zgodnie z treścią art. 589 KC:
Jeżeli sprzedawca zastrzegł sobie własność sprzedanej rzeczy ruchomej aż do uiszczenia ceny, poczytuje się w razie wątpliwości, że przeniesienie własności rzeczy nastąpiło pod warunkiem zawieszającym.

„Skutkiem zastrzeżenia warunku zawieszającego jest pozostanie, do czasu wystąpienia zdarzenia przyszłego i niepewnego, prawa własności rzeczy sprzedanej przy sprzedawcy. Celem zastrzeżenia prawa własności jest zabezpieczenie wierzytelności sprzedawcy o zapłatę ceny. Wierzyciel zmierza w ten sposób do ochrony swoich interesów wyrażających się chęcią zapewnienia sobie ekwiwalentu za zbyte prawo. Natomiast w razie zastrzeżenia własności sprzedanej rzeczy, kupujący, któremu rzecz została wydana, traci uprawnienie do posiadania rzeczy już wskutek zwłoki w zapłacie ceny” [wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 marca 2015r., sygn. Akt: VI ACa 577/14].

W rezultacie pojawia się refleksja o status i odpowiedzialność nad wydaną rzecz ruchomą – „Niebezpieczeństwo padnięcia konia, jeżeli strony nie postanowiły inaczej, przechodzi na kupującego z chwilą jego wydania, niezależnie od tego, czy kupujący uzyskał własność, czy – wskutek zastrzeżenia własności przez sprzedawcę – własności tej nie nabył (art. 548 § 1 k.c.).” [wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 września 2014r., sygn. Akt: II CSK 664/13].